Liever verzamelingen dan uiterlijkheden

Anne geeft haar zakgeld van jongs af aan uit aan specifieke dingen die op dat moment haar interesse hebben. Eerst zijn dat bepaalde knuffelbeestjes, daarna My little pony en weer later Pokémonfiguurtjes. “Eigenlijk ging altijd al haar geld naar dat soort spulletjes. Nu is Anne al een paar jaar vol van Dungeons & Dragons; daar besteedt ze veel tijd aan en gaat echt veel geld naartoe.”

Kleedgeld heeft Anne nooit gehad. Haar zus en broertje kregen dat wel maar Anne wilde het niet. “Ze heeft echt nul interesse in kleding. Ik stel al drie jaar voor om winterschoenen te gaan kopen. Dan zegt ze: ‘Neuh… dat komt wel…’. Maar dat komt uiteindelijk nooit. Ik moet haar ook echt smeken om naar de kapper te gaan.”

Na middelbare school zoekende

Anne is een slimme meid. Ze doorloopt de basisschool en de middelbare school zonder problemen. Sinds het halen van haar vwo-diploma lijkt Anne zoekende. Ze begint een studie maar breekt deze na een aantal maanden af omdat ze het niet interessant vindt. Na een half jaar niets doen begint ze een nieuwe studie, waar ze ook na een paar maanden mee stopt. “Nu wil ze een baantje gaan zoeken. Maar het is inmiddels drie maanden geleden dat ze dat zei en ondertussen gebeurt het niet. Ik zie bij Anne enorm veel uitstelgedrag.” Ook in haar schooltijd werkt Anne niet. Ze volgt een cursus om kinderoppas te worden maar van daadwerkelijk oppassen komt het niet.

Drempels om werk te zoeken

Anne woont drie dagen per week bij haar moeder in Zeeland en de rest van de tijd bij haar vriend in de randstad. Dat maakt het zoeken naar werk ook niet makkelijk. Kan ze nou beter in de ene of de andere woonplaats naar een baantje kijken? “Ik snap dat het lastig is om hier keuzes in te maken maar bij Anne leidt dat ertoe dat ze helemaal niets doet. Ik wil haar graag helpen, maar dat wil ze absoluut niet. Het lijkt alsof de toekomst haar helemaal niet interesseert. Zolang ze maar iedere dag een bed, eten en geld heeft voor haar hobby. Aan de andere kant denk ik ook dat ze gewoon niet weet hoe ze het aan moet pakken.”

Zowel Anne als haar vriend hebben een autismediagnose. Bij Anne is deze rond haar 10e gesteld. Annes vriend is een paar jaar ouder dan zij, heeft een vaste baan en een eigen woning. Zijn ouders wonen in de buurt en springen bij als het nodig is. “Hij probeert Anne ook te stimuleren om een baantje te zoeken maar dat heeft nog niet geholpen.”

Niet bezig met geldzaken

Financieel ervaart Anne geen noodzaak om aan het werk te gaan. Annes ouders zijn gescheiden en sinds haar 18e ontvangt Anne zelf de alimentatie van haar vader. Met haar vriend heeft Anne geregeld dat zij de boodschappen betaalt en hij de vaste lasten. Hester vraagt een klein bedrag aan kostgeld en betaalt een aantal vaste lasten zoals de zorgverzekering. De alimentatie is ruim voldoende voor Anne haar leefkosten.

“Anne heeft totaal geen interesse in geld. Het lijkt niet tot haar door te dringen dat ze een studieschuld heeft als ze niet verder gaat studeren. Ze is absoluut niet dom maar dit soort constructies gaan er bij haar gewoon niet in. Het hele concept dat je geld moet verdienen en het niet zomaar binnen blijft komen, dat wil ze gewoon niet zien. Kostgeld vindt ze onzin en sparen doet ze niet. Langzaam maar zeker begint gelukkig wel door te dringen dat de studiefinanciering en de alimentatie op gaan houden.”

Bankrekeningen ingewikkeld

Tot Anne 18 jaar was had Hester zicht op Annes bankrekeningen. Daarna verviel Hesters machtiging. Ze heeft met Anne besproken om van tijd tot tijd mee te kijken of het goed ging, maar dat wilde Anne niet. Hester heeft het gevoel dat ze nu al het geld dat binnenkomt uitgeeft en daardoor later in de problemen komt. “Ik weet bijvoorbeeld dat Anne heel vaak kant-en-klaarmaaltijden koopt. Ze vindt het moeilijk om te bedenken wat ze kan koken en dan is dit een makkelijke oplossing. Bovendien vindt ze het gasfornuis eng dus wil ze liever eten dat je in de magnetron klaarmaakt. Maar die maaltijden zijn hartstikke duur.”

Hoe bankrekeningen werken vindt Anne ingewikkeld. “Als je van een spaarrekening iets wil betalen, dan moet je dat geld eerst overboeken naar je betaalrekening. Zoiets snapt Anne echt niet, ook al leg ik het een paar keer uit.” Anne is slordig en raakte steeds haar bankpas en betaalapparaatje kwijt. Dan moest ze weer nieuwe aanvragen voordat ze bij haar geld kon. Sinds ze een betaalapp op haar telefoon gebruikt, heeft ze meer grip op haar bankzaken.

Wel of niet helpen

Hester twijfelt regelmatig wat ze het beste kan doen. Enerzijds wil ze Anne zelf haar dingen laten regelen omdat ze volwassen is. Anderzijds ziet dat ze Anne in de maatschappij nog niet zelf redt. “Dan wil je gewoon hulp bieden. Anne erkent dat ze door haar autisme nog niet alles zelfstandig kan. Maar hulp aannemen, dat wil ze niet. Ze heeft ook wel haar goede dagen hoor. Dan is ze opeens geïnteresseerd en vertelt ze van alles. Dan heb ik wel weer goed contact met haar.”

In overleg met de geïnterviewde zijn de namen en enkele andere gegevens in dit ervaringsverhaal gefingeerd.